Nhan Dan

Van hoa - Khoa hoc - Xa hoi

Thêi sù

§êi sèng chÝnh trÞ

Kinh tÕ - X· héi

 

T×nh h×nh kinh tÕ - v¨n hãa - x· héi ¢u L¹c
tõ thÕ kû 2 tr.CN ®Õn ®Çu C«ng nguyªn

   ThÕ kû 2 tr­íc C«ng nguyªn cho ®Õn ®Çu C«ng nguyªn vÉn lµ thêi kú tån t¹i cña c¬ cÊu v¨n minh §«ng S¬n víi m« h×nh kinh tÕ - v¨n hãa n«ng nghiÖp lóa n­íc cæ truyÒn ë s¬ kú thêi ®¹i s¾t ViÖt Nam. Qua c¸c di chØ kh¶o cæ häc vµ mé t¸ng cæ thuéc thêi kú nµy - di chØ vµ mé t¸ng §­êng Cå (Hµ T©y), §«ng S¬n, ThiÖu D­¬ng (Thanh Hãa), Lµng V¹c (NghÖ An), nh÷ng khu mé t¸ng quan tµi h×nh thuyÒn (hoÆc quan tµi b»ng th©n c©y khoÐt rçng) ë H¶i H­ng, Hµ T©y, Nam §Þnh, B¾c Ninh..., kho trèng ®ång, l­ìi cµy ®ång, r×u, mai, cuèc ®ång, mòi tªn, mòi gi¸o ®ång Cæ Loa (Hµ Néi), v.v. ta thÊy râ v¨n minh §«ng S¬n víi nh÷ng truyÒn thèng l©u ®êi, tiÕp tôc tån t¹i. §å ®ång vµ ®å gèm, vò khÝ (dao g¨m, gi¸o m¸c, r×u, m¶nh gi¸p...) vµ c«ng cô (l­ìi cµy, cuèc, mai, r×u, ®ôc...), dông cô (thè th¹p, b×nh vß...), ®å trang søc (khuyªn tai, vßng tay, lôc l¹c...) vµ ®å nghÖ thuËt vµ t«n gi¸o (trèng ®ång, khung ch¹m, t­îng ng­êi vµ thó...) vÉn gi÷ nh÷ng s¾c th¸i ph­¬ng Nam - §«ng S¬n vµ ¶nh h­ëng T©n Ninh, Sa Huúnh - râ nÐt.

   Sù hiÖn diÖn ®Ých thùc cña c¬ cÊu v¨n minh §«ng S¬n - c¸i kú diÖu cña nÒn mãng ViÖt cæ mÊy tr¨m n¨m ®Çu thêi "B¾c thuéc" ph¶n ¸nh søc sèng m·nh liÖt cña nÒn v¨n minh ViÖt cæ, tinh thÇn bÒn bØ chèng ®ång hãa, chèng mäi thø pha t¹p x©m nhËp cã hÖ thèng, cã tæ chøc cña bän thèng trÞ ph­¬ng B¾c. Nh­ng chñ nh©n cña nÒn v¨n minh ViÖt cæ - ng­êi ¢u, ng­êi L¹c... kh«ng hÒ bµi ngo¹i mï qu¸ng mµ vÉn hÊp thô cã chän läc nh÷ng yÕu tè v¨n hãa ngo¹i sinh vµ biÕn thµnh c¸i vèn cña m×nh, lµm phong phó thªm b¶n s¾c riªng cña m×nh.

   §· cã sù truyÒn b¸ lèi sèng, v¨n minh - v¨n hãa H¸n trªn ®Êt ViÖt, truyÒn b¸ «n hßa, qua giao l­u kinh tÕ - v¨n hãa, qua di d©n Trung Quèc sang ë ®Êt ViÖt, truyÒn b¸ c­ìng bøc, qua bän ®« hé hµnh chÝnh - qu©n sù.

   ë d­íi ¸ch thèng trÞ vµ bãc lét cña nhµ TriÖu vµ nhÊt lµ cña nhµ T©y H¸n do di d©n H¸n sang ®Êt ViÖt ngµy cµng ®«ng, l¹i "ë lÉn lén víi ng­êi ViÖt" (1). Dï sím hay muén, ®· b¾t ®Çu x¶y ra sù giao tiÕp vµ ®an xen v¨n hãa, mét sù hçn dung v¨n hãa c­ìng bøc. B¾t ®Çu mét qu¸ tr×nh n¨ng ®éng, trªn c¬ tÇng ViÖt ®· vËn hµnh mét c¬ chÕ H¸n, trong ®ã lèi sèng vµ v¨n hãa ViÖt, tiÕp xóc l©u dµi vµ trùc tiÕp víi v¨n hãa H¸n, ®· diÔn tiÕn d­íi ¶nh h­ëng cña v¨n hãa H¸n - v¨n hãa thèng trÞ - vµ ®ang biÕn ®æi tõ m« h×nh §«ng S¬n cæ truyÒn sang mét m« thøc míi - m« thøc ViÖt - H¸n.

   Trong giai ®o¹n nµy, c¬ së kinh tÕ vÉn lµ n«ng nghiÖp víi tµn d­ cña n«ng cô ®¸ (r×u, cuèc), gç (mai, cuèc, vå...), nhiÒu n«ng cô ®ång thau (l­ìi cuèc, cµy, xÎng, r×u, h¸i...) vµ mét sè n«ng cô s¾t (r×u - cã r×u s¾t l­ìi xÐo pháng chÕ r×u ®ång l­ìi xÐo §«ng S¬n - l­ìi mai, cuèc...). C¬ cÊu c©y trång vÉn lµ c©y lóa n­íc lµm nguån chñ ®¹o. Giao chØ - ®ång b»ng B¾c Bé - nhiÒu lóa, th­êng ph¶i cÊp cho Hîp Phè - d©n chuyªn mß ngäc trai - vµ cho Cöu Ch©n - th­êng thiÕu ¨n (2). V× ch­a cñng cè ®­îc bé m¸y thèng trÞ vµ bãc lét, buæi ®Çu nhµ H¸n ph¶i chë lóa ë c¸c quËn miÒn b¾c xuèng nu«i quan l¹i sÜ tèt ®ãng ë c¸c quËn míi chinh phôc ®­îc (3).

   Ch­a t×m thÊy l­ìi cµy s¾t trong c¸c di chØ thêi nµy. Qua ®iÒu tra vµ khai quËt kh¶o cæ, ta thÊy ®å ®ång cßn chiÕm ­u thÕ, ®å s¾t míi t×m thÊy Ýt, hoÆc cã ®å ®ång s¾t tiÕp hîp (dao, g­¬m, gi¸o: chu«i ®ång l­ìi s¾t). Bªn c¹nh nghÒ n«ng trång lóa lµ nghÒ trång d©u nu«i t»m, trång b«ng, ®ay, gai ®Ó cã c¸i mÆc. S¸ch H¸n Th­ còng nãi: Giao ChØ ë gÇn bÓ, cã nhiÒu hoa qu¶. Ng­êi Trung Quèc ®Æc biÖt chó ý ®Õn long nh·n vµ v¶i qu¶ cña ng­êi ViÖt, ngoµi ra lµ chuèi, quÝt, m¬... Hoa qu¶ cña miÒn ViÖt bÞ biÕn thµnh cèng phÈm cho nhµ H¸n. N¨m Nguyªn §Ønh thø 6 (111 tr.CN) sau khi ph¸ ®­îc Nam ViÖt, H¸n Vò §Õ sai x©y Phï LÖ cung (Cung V¶i qu¶) ë kinh ®« Tr­êng An (ThiÓm T©y) ®Ó trång c¸c c©y cá kú l¹ míi lÊy ®­îc ë miÒn ®Êt ViÖt. H¸n Vò §Õ sai ®em 100 c©y v¶i, 2 c©y chuèi tiªu... trång ë v­ên Phï LÖ cung nh­ng kh«ng mét c©y nµo sèng, lu«n n¨m d©n ph¶i chuyÓn c©y vÒ trång, trång råi l¹i chÕt. Qu¶ v¶i bÞ sung lµm ®å tuÕ cèng, viÖc phu dÞch chuyªn chë v¶i cèng trë thµnh mét tai häa lín cña nh©n d©n ta (4).

   Nhµ H¸n ®Æt chøc Phè tu quan ë Nam H¶i vµ chøc Tu quan ë huyÖn Liªn L©u quËn Giao ChØ (ThuËn Thµnh, B¾c Ninh) ®Ó coi viÖc d©ng hoa tiÕn qu¶, thøc ¨n. Còng tõ ®êi H¸n Vò §Õ, ë Giao ChØ cã ®Æt chøc QuÊt quan (quan coi quÝt) ¨n l­¬ng 200 th¹ch lóa mçi n¨m, chuyªn tr¸ch viÖc cèng quÝt ngù (5).

   BÊy giê - vµ h¼n lµ tõ tr­íc ®ã - ng­êi ViÖt ®· trång mÝa - mét c©y gèc miÒn h¶i ®¶o ph­¬ng Nam Th¸i B×nh D­¬ng - vµ lµm ®­êng tõ mÝa. Cã n¨m, vua Nam ViÖt ®· nép cèng cho H¸n Cao §Õ (206-105 tr.CN) 5 héc th¹ch mËt (®­êng phÌn?) (6).

   H¸n Th­ còng chÐp r»ng ng­êi L¹c ViÖt cã 5 gièng gia sóc lµ tr©u, lîn, gµ, dª, chã (7). Sø gi¶ nhµ TriÖu ë Giao ChØ, Cöu Ch©n ®· ®em 100 tr©u bß, 1.000 hò r­îu nép Lé B¸c §øc xin hµng H¸n. Nam ViÖt còng ®· tiÕn hµnh mua ngùa cña Trung Quèc ®Ó ch¨n nu«i.

   NÒn thñ c«ng nghiÖp cæ truyÒn ë ¢u L¹c vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn, kÌm theo lµ mét sè truyÒn thèng kü thuËt vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt míi cña ng­êi H¸n. §å ®ång §«ng S¬n tiÕp tôc ®­îc s¶n xuÊt, bªn c¹nh ®ã lµ ®å ®ång H¸n (®Ønh, biÓn hå, g­¬m, qua, g­¬ng ®ång...).

   Trong mét sè lß gèm thêi thuéc H¸n ph¸t hiÖn ë Tam Thä (§«ng S¬n, Thanh Hãa) cã mét sè m¶nh gèm cã hoa v¨n gièng nh­ c¸c m¶nh gèm ph¸t hiÖn ë ®Þa ®iÓm §«ng S¬n, ThiÖu D­¬ng... §iÒu ®ã chøng tá nh÷ng ®å gèm ®ã ®­îc chÕ t¸c ë b¶n ®Þa - thî thñ c«ng H¸n di c­, thî ViÖt ®Þa ph­¬ng - tuy m« pháng theo mét vµi h×nh lo¹i B¾c ph­¬ng.

   ë §«ng S¬n, ThiÖu D­¬ng (Thanh Hãa), Xu©n La (Hµ Néi)... t×m thÊy nh÷ng m¶nh v¶i, lôa in trªn ®å ®ång vµ mét sè däi xe sîi. C¸c t¸c gi¶ Sö kýTiÒn H¸n th­ ghi r»ng ng­êi L¹c ViÖt trång d©u, ®ay, gai, nu«i t»m, xe sîi dÖt cöi vµ cã lo¹i v¶i c¸t b¸ (v¶i b«ng) rÊt mÞn, nhá sîi. Ng­êi L¹c ViÖt, cho ®Õn ®Çu C«ng nguyªn, ngoµi v¸y, khè, kh¨n... cßn mÆc "lo¹i ¸o v¶i nh­ h×nh ch¨n ®¬n, xá ®Çu qua ë gi÷a". TÊm ¸o dµi duyªn d¸ng cña ng­êi phô n÷ ViÖt Nam - theo nhiÒu nhµ d©n téc häc - cã nguån gèc tõ c¸i ch¨n ®¬n.

   NghÒ lµm muèi ë vïng ven biÓn, ch¾c ch¾n ®· ph¸t triÓn tõ thêi V¨n Lang - ¢u L¹c, tíi nay vÉn gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cïng víi kü thuËt g©y men cæ truyÒn (kiÓu r­îu cÈm, r­îu nÕp...) dÇn dµ ng­êi ViÖt còng tiÕp thu kü thuËt ch­ng cÊt cña ng­êi H¸n ®Ó nÊu r­îu. R­îu g¹o cña ng­êi ViÖt ®· tõng lµ mãn hµng tiÕn cèng vua quan nhµ H¸n (8).

   Bän ®« hé nhµ H¸n sím n¾m lÊy ®Æc quyÒn mua b¸n muèi - s¾t - r­îu ë c¸c miÒn "phiªn thuéc" ®Ó t¨ng c­êng bãc lét vÒ kinh tÕ, k×m h·m s¶n xuÊt vµ chÕ ngù vÒ mÆt chÝnh trÞ TiÒn H¸n th­ chÐp:

   "(BÊy giê) trong thiªn h¹, xÐt ngôc tông ®Õn hµng v¹n viÖc, thu thuÕ phó ®Õn hµng tr¨m phÇn, ®Æt ra mãn lîi chuyªn b¸n muèi, s¾t, r­îu ®Ó gióp vµo viÖc chi dïng, thÕ mµ cßn kh«ng ®ñ ®­îc" (9).

   Khi ch­a chinh phôc ¢u L¹c, n­íc Nam ViÖt cña TriÖu §µ ®· tiÕn hµnh bu«n b¸n víi miÒn néi ®Þa Trung Quèc. NhiÒu binh khÝ b»ng s¾t vµ ®å ®ång ChiÕn Quèc ®· t×m thÊy trong c¸c mé t¸ng thuéc v¨n hãa Nam ViÖt ë Qu¶ng Ch©u. Sang ®êi Cao HËu, "h÷u t­ xin cÊm ng­êi ViÖt mua ®å s¾t ë cöa quan".

   §­êng s«ng Hång còng nh­ ®­êng s«ng T©y Giang lµ nh÷ng ®­êng giao th«ng thiªn nhiªn nèi liÒn miÒn ¢u L¹c, Nam ViÖt víi miÒn "T©y Nam Di" (t©y nam Trung Quèc), qua ®ã víi Thôc, víi miÒn th¶o nguyªn còng nh­ víi kinh ®« Tr­êng An cña nhµ H¸n. Phiªn Ngung cña Nam ViÖt, tøc Qu¶ng Ch©u cña H¸n sau nµy, lµ mét n¬i ®« héi, mét trung t©m bu«n b¸n lín cña miÒn nam. ë ®©y cã c¶ sù bu«n b¸n n« t×. Trong lêi kÓ téi Cï th¸i hËu, tÓ t­íng Nam ViÖt lµ L÷ Gia cã nãi: "Th¸i hËu lµ ng­êi Trung Quèc... ®em nhiÒu ng­êi ®i theo ®Õn Tr­êng An råi b¸n cho ng­êi ta lµm ®ång béc" (10).

  ë Giao Ch©u thêi thuéc H¸n còng vÉn cã hiÖn t­îng mua b¸n n« t×. TiÒn H¸n th­ chÐp viÖc mét tªn hÇu t­íc nhµ H¸n - gèc Nam ViÖt - lµ Ých X­¬ng "n¨m thø 4 hiÖu Ngò Ph­îng (54 tr.CN) can téi lµm th¸i thó Cöu Ch©n, trém sai ng­êi mua sõng tª vµ n« t×, tang vËt cã tr¨m v¹n trë lªn" (11). Cã lÏ viÖc mua b¸n n« t×, sõng tª còng nh­ c¸c lo¹i thæ s¶n quý kh¸c cña miÒn nµy bÞ ®Æt d­íi quyÒn qu¶n chÕ nghiªm ngÆt cña chÝnh quyÒn ®« hé. Sö s¸ch còng chÐp ®Õn viÖc Giao ChØ b¸n lóa g¹o cho Cöu Ch©n vµ Hîp Phè.

   NhiÒu l¸i bu«n Trung Quèc ®Õn ®Êt ViÖt bu«n b¸n. TiÒn H¸n th­ chÐp: "§Êt ViÖt ë gÇn biÓn, cã nhiÒu tª, voi, ®åi måi, ngäc, ch©u, ngäc ky (ch©u lµ ngäc trai, ky lµ h¹t ch©u kh«ng trßn), vµng, ®ång, hoa qu¶, v¶i. Ng­êi Trung Quèc ®i l¹i bu«n b¸n, phÇn nhiÒu trë nªn giµu cã. Phiªn Ngung lµ n¬i ®« hé cña miÒn Êy" (12).

   §Êt n­íc ta bÞ thu hót vµo thÞ tr­êng trong ngoµi n­íc cña Trung Quèc. Do vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, do sù phong phó vÒ s¶n phÈm nhiÖt ®íi, ch©u Giao trë thµnh mét tr¹m quan träng trªn ®­êng giao th«ng biÓn gi÷a Trung Quèc vµ c¸c n­íc phÝa Nam, Th¸i B×nh D­¬ng vµ phÝa ®«ng Ên §é D­¬ng. Tµi liÖu duy nhÊt chÐp vÒ con ®­êng giao th«ng biÓn gi÷a Trung Quèc vµ Ên §é D­¬ng trong giai ®o¹n nµy lµ mét ®o¹n trong TiÒn H¸n th­. S¸ch nµy viÕt nh­ sau (13): " miÒn quan ¶i NhËt Nam, Tõ V¨n thuéc Hîp Phè ®i thuyÒn 5 th¸ng ®Õn n­íc §« Nguyªn. L¹i ®i thuyÒn mÊt 4 th¸ng, cã n­íc Êp-l«-mét. L¹i ®i thuyÒn kho¶ng h¬n hai m­¬i ngµy, ®Õn n­íc S©m-ly. §i bé h¬n m­êi ngµy, ®Õn n­íc Phï-cam-®«-l«. Tõ n­íc Phï-cam-®«-l«, ®i thuyÒn h¬n 2 th¸ng, cã n­íc Hoµng Chi. Tôc d©n ë ®ã, ®¹i ®Ó gièng nh­ Chu Nhai, miÒn Êy ®Êt réng, ng­êi ®«ng, nhiÒu vËt l¹. Tõ ®êi Vò §Õ trë l¹i ®©y ®Òu d©ng cèng. Cã nh÷ng dÞch tr­ëng theo quan Hoµng m«n cïng nh÷ng ng­êi h­ëng øng mé ®Òu ®i biÓn, mua minh ch©u, bÝch l­u ly, ®¸ kú, vËt l¹; ®em theo vµng th¸m vµ c¸c ®å t¬ dÖt. §Õn n­íc nµo còng ®­îc cho ¨n vµ cho ng­êi ®i cïng. ThuyÒn bu«n cña Man Di chuyªn chë, ®em hãa vËt ®Õn, còng lîi cho viÖc giao dÞch. [BÞ] c­íp cña giÕt ng­êi, l¹i khæ nçi gÆp sãng to, bÞ ®¾m chÕt; ng­êi kh«ng chÕt th× vµi n¨m míi trë vÒ ®­îc.

   "Ngäc ch©u to cã viªn chu vi ®Õn hai tÊc. Kho¶ng niªn hiÖu Nguyªn Thñy ®êi BÝnh §Õ (1-5), V­¬ng M·ng lµm phô chÝnh, muèn tá uy ®øc, cho Hoµng Chi v­¬ng nhiÒu cña, khiÕn sai sø sang d©ng tª ng­u sèng.

   "Tõ Hoang Chi, ®i thuyÒn kho¶ng 8 th¸ng ®Õn Bi-t«ng. §i thuyÒn ®é 2 th¸ng, ®Õn biªn c¶nh huyÖn T­îng L©m quËn NhËt Nam. PhÝa nam Hoµng Chi, cã n­íc DÜ-tr×nh-bÊt. DÞch sø nhµ H¸n ®Õn ®ã th× quay vÒ".

   §o¹n v¨n trªn, tuy gi¶n l­îc nh­ng còng cho ta biÕt t×nh h×nh ®¹i kh¸i vÒ viÖc giao l­u hµng hãa gi÷a Trung Quèc, ch©u Giao víi c¸c n­íc miÒn biÓn ph­¬ng Nam vµ Ên §é thêi TiÒn H¸n.

   1. §Þa ®iÓm xuÊt ph¸t cña l¸i bu«n nhµ H¸n lµ ®Êt Tõ V¨n, Hîp Phè, tøc lµ miÒn b¸n ®¶o L«i Ch©u ngµy nay.

  2. Khi ®i vµ khi vÒ, thuyÒn bu«n ®Òu ghÐ qua NhËt Nam, tøc miÒn ®Êt tõ Qu¶ng B×nh ®Õn §µ N½ng ngµy nay (T­îng L©m lµ ®Êt Qu¶ng Nam). ThuyÒn bu«n ghÐ NhËt Nam lµ ®Ó bu«n mua thæ s¶n ë ®ã.

  3. Khi b¾t ®Çu ®i, l¸i bu«n nhµ H¸n ®i theo thuyÒn Trung Quèc; tíi c¸c miÒn xa, th× ®i "thuyÒn cña Man Di" nghÜa lµ thuyÒn bu«n cña c¸c n­íc vïng biÓn ph­¬ng Nam. Lóc nµy kü thuËt hµng h¶i cña Ên §é ®· cã nhiÒu tiÕn bé. Ên §é trë thµnh mét c­êng quèc trªn ®­êng th­¬ng m¹i quèc tÕ ë ph­¬ng §«ng vµ ®· ph¸t triÓn ¶nh h­ëng cña m×nh tíi c¸c quèc gia gäi lµ "Ên hãa" ë miÒn biÓn ph­¬ng Nam, trong ®ã cã miÒn ®Êt Nam ViÖt Nam hiÖn nay" (14).

  4. Nh÷ng ng­êi Trung Quèc "®i vµo biÓn", lµ nh÷ng dÞch tr­ëng thuéc Hoµng m«n quan. Hoµng m«n lÖ thuéc ThiÕu phñ, tøc phñ Th¸i gi¸m. §iÒu ®ã cã lÏ chøng tá nh÷ng ng­êi ®i bu«n ë biÓn Nam thêi H¸n - nghÒ bu«n "quan doanh" - phÇn lín lµ ho¹n quan (trung quan).

   5. Hµng hãa Trung Quèc ®em ®i ®æi, lµ vµng vµ c¸c ®å t¬ lôa. T¬ lôa Trung Quèc bÊy giê næi tiÕng nhÊt thÕ giíi do "con ®­êng lôa" qua Trung ¸ vµ ®­êng biÓn qua biÓn §«ng mµ truyÒn tíi Ên §é, Ba T­, Ai CËp, Siria...

   Hµng hãa Trung Quèc cÇn mua lµ ngäc ch©u - tøc ngäc trai, bÝch l­u li (verulia - tøc thñy tinh, pha lª), ®¸ kú, vËt l¹... Ph­¬ng thøc ®æi ch¸c lµ dïng vµng vµ hµng t¬ lôa dÖt ®æi lÊy hµng.

   6. Th­¬ng m¹i quèc tÕ trªn mÆt biÓn lóc bÊy giê còng nh­ c¸c thêi kú sau ®i liÒn víi nghÒ c­íp biÓn. Bªn thuyÒn bu«n "Man Di" phô tr¸ch chuyªn chë th­¬ng nh©n vµ hãa vËt còng cã nh÷ng thuyÒn tæ chøc viÖc c­íp bãc c¸c ng­êi ®i biÓn. ë vïng biÓn §«ng, ng­êi Ch¨m giái nghÒ ®i biÓn, giái ®ãng thuyÒn biÓn, cã nh÷ng ®ãng gãp lín vµo luång th­¬ng m¹i trªn biÓn. §ång thêi ng­êi Ch¨m cã mét bé phËn lµm nghÒ c­íp biÓn.

   7. Tªn c¸c n­íc, c¸c vïng miÒn biÓn §«ng vµ Ên §é D­¬ng cã liªn hÖ bu«n b¸n víi Trung Quèc vµ ch©u Giao nªu lªn trong TiÒn H¸n th­ hiÖn nay rÊt khã kh¶o s¸t. Mét vµi häc gi¶ cho r»ng c¸c n­íc Êy bao gåm tõ miÒn Abyssinie (tøc Ethiopia ngµy nay) ë phÝa t©y cho ®Õn M· Lai ë phÝa ®«ng. Cã ng­êi cho r»ng nh÷ng "n­íc" Êy chØ quanh quÊt thuéc miÒn Indonesia ngµy nay. Nh÷ng gi¶ thiÕt cña §»ng - ®iÒn Phong - b¸t vµ G Ferand (15) ®­îc nhiÒu ng­êi thõa nhËn h¬n c¶. Theo hai «ng, Hoµng Chi tøc lµ ®« thµnh KiÕn- chÝ- bæ la (Kancipura) nay lµ Conjeveram ë t©y nam Madras, Ên §é, 46 dÆm - cña n­íc §¹t-la-ti trµ (Dravida) chÐp trong T©y vùc ký (q.10). N­íc §«-Nguyªn, tøc lµ n­íc §«-c«n hay §«-qu©n chÐp trong Th«ng ®iÓn (q.188), nay thuéc b¸n ®¶o M· Lai. N­íc Êp-l«-mét tøc n­íc C©u-l©u-mét ë phÝa ®«ng nam n­íc Bµn-bµn, chÐp trong T©n §­êng th­, Nam Man truyÖn, nay thuéc miÒn bê biÓn MiÕn §iÖn. N­íc S©m-ly cã thÓ lµ thµnh TÊt-li cña PhiÕu-quèc chÐp trong hµnh tr×nh cña Gi¶ §am ®êi §­êng. N­íc Phï-cam-®«-l« lµ thµnh Bå-cam (Pugan, Pagan) cña MiÕn §iÖn, B×-t«ng tøc lµ ®¶o Pi-xang (Pisang) cña Malaysia...

  §Êy míi chØ lµ gi¶ thuyÕt.

   ë tr­íc C«ng nguyªn, t¹i phÝa nam Ên §é cã 2 quèc gia næi tiÕng: Cola ë gi÷a hai thµnh Trichinopoly vµ Tangore, vµ Pandya ë vïng Madras. Sau ®ã triÒu ®¹i Pallava thay thÕ triÒu ®¹i Andhras thÇn phôc c¶ hai n­íc, dùng ®« ë Kancipura, v¨n hãa rÊt thÞnh. Cã thÓ Hoµng Chi ®óng lµ Kancipra vµ nh­ vËy tõ ®êi H¸n, gi÷a Trung Quèc, miÒn ®Êt n­íc ta vµ miÒn Nam Ên ®· cã quan hÖ giao l­u kinh tÕ - v¨n hãa.

   Hµnh tr×nh theo con ®­êng giao th«ng biÓn, ®­îc ghi chÐp trong TiÒn H¸n th­, chØ lµ khëi ®Çu cña viÖc kiÕn lËp nh÷ng mèi quan hÖ th­êng xuyªn vµ ngµy cµng chÆt chÏ gi÷a Trung Quèc, miÒn ®Êt n­íc ta víi c¸c n­íc miÒn Ên §é D­¬ng, ®­îc ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng thÕ kû sau...


* Chó thÝch

(1) HËu H¸n th­. q.106

   (2) HËu H¸n th­. q.106

   (3) ký, q.30; TiÒn H¸n th­. q.24. Thùc hãa chÝ

   (4) TiÒn H¸n th­ q.28

   (5) Hµm, Nam ph­¬ng th¶o méc tr¹ng; s¬ häc ký, q.28 dÉn DÞ vËt chØ nãi quÊt quan ¨n l­¬ng 300 th¹ch lóa

   (6) T©y kinh t¹p ký (H¸n).q.4

   (7) TiÒn H¸n th­, q.28

   (8) TiÒn H¸n th­, q.28

   (9) TiÒn H¸n th­, q.64

   (10) TiÒn H¸n th­, q.95

  (11) TiÒn H¸n th­, q.17

   (12) TiÒn H¸n th­, q.28 h¹, tr.36

   (13) TiÒn H¸n th­, q.28 h¹, tr.37

   (14) Xem G. CoedÌs. Histoire ancienne des pays hindouisÐs d'Extrªme Orient, Hµ Néi. 1944

   (15) §»ng - ®iÒn phong - b¸t, §«ng T©y giao thiÖp sö chi nghiªn cøu, Thiªn Nam H¶i; G.Ferand, Le K'ouen louen et les navigation interocÐnaniques dans les mers du sud, Paris, 1919.


Thêi sù  §êi sèng chÝnh trÞ  Kinh tÕ - X· héi  V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang