Nhan Dan

Van hoa - Khoa hoc - Xa hoi

Thêi sù

§êi sèng chÝnh trÞ

Kinh tÕ - X· héi


   
LÞch sö ViÖt Nam

§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi

Nh÷ng tæ chøc céng s¶n ViÖt Nam ®Çu tiªn

Phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu n­íc
nöa sau thËp niªn 20

   Tõ khi nh÷ng tæ chøc c¸ch m¹ng míi ra ®êi, phong trµo c¸ch m¹ng trong n­íc s«i næi h¼n lªn. Víi ho¹t ®éng cña ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng §ång chÝ Héi vµ T©n ViÖt, c«ng nh©n liªn tôc vïng dËy. N¨m 1928 ®· chøng kiÕn nh÷ng cuéc b·i c«ng ë kh¾p b¾c, trung, nam: t¹i miÒn b¾c, b·i c«ng cña c«ng nh©n lß b¸nh m× Hµ Néi, thî dÖt lôa Nam §Þnh; t¹i miÒn trung, b·i c«ng cña thî nhµ m¸y c­a BÕn Thñy, cña thî m¸y vµ tµi xÕ ga-ra b¾c Trung kú (Vinh); ë Nam Bé, b·i c«ng cña c«ng nh©n h·ng n­íc ®¸ Sµi Gßn, nhµ in Poãc-tai (Sµi Gßn), nhµ m¸y xay g¹o Chî Lín...

   Cuéc ®Êu tranh cã tiÕng vang réng nhÊt, sang ®Õn tËn Paris lµ cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n ®ån ®iÒn Phó RiÒng (th¸ng 9-1928).

   Sang n¨m 1929, phong trµo c«ng nh©n cµng lªn cao. Tõ th¸ng 4-1929 ®Õn th¸ng 4-1930 cã 43 cuéc b·i c«ng. Chèng ®¸nh ®Ëp, ngµy lµm 8 giê, t¨ng l­¬ng, tr¶ l­¬ng cho nh÷ng ngµy ®×nh c«ng... trë thµnh khÈu hiÖu ®Êu tranh cña hÇu hÕt c¸c cuéc b·i c«ng. Trong cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n lß nhuém ë nhµ m¸y dÖt Nam §Þnh (th¸ng 6 vµ 7-1929), c«ng héi Nam §Þnh ®· r¶i truyÒn ®¬n gi¶i thÝch: "Anh em thî nhuém b·i c«ng v× quyÒn lîi cña m×nh mµ còng lµ v× quyÒn lîi cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi b¹n lao khæ nh­ m×nh...". Kªu gäi toµn thÓ c«ng nh©n ë Nam §Þnh vµ c¸c n¬i kh¸c h­ëng øng. Tæng c«ng héi B¾c kú còng ph¸t lêi kªu gäi c«ng nh©n, quyªn tiÒn ñng hé vµ b·i c«ng ®Ó bªnh vùc quyÒn lîi chung.

   Song song víi phong trµo c«ng nh©n, phong trµo cña c¸c tÇng líp x· héi kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn s«i ®éng. TiÕp sau nh÷ng vô ®ßi th¶ Phan Béi Ch©u, truy ®iÖu Phan Chu Trinh l«i cuèn hµng v¹n ng­êi n¨m 1925 - 1926, sang n¨m 1927, t¹i HuÕ, häc sinh c¸c tr­êng Quèc häc, Pen-l¬-ranh, §ång Kh¸nh b·i khãa; t¹i Hµ Néi nh÷ng ng­êi lao ®éng, häc sinh, bu«n b¸n nhá biÓu t×nh chèng tê D©n b¸o ®· thãa m¹ nh÷ng ng­êi chÝ sÜ yªu n­íc. N¨m 1928, Nam Kú x«n xao víi viÖc ®µn ¸p vô "Héi kÝn NguyÔn An Ninh". NguyÔn An Ninh lµ mét trÝ thøc yªu n­íc, du häc ë Ph¸p vÒ, viÕt b¸o vµ diÔn thuyÕt ®ßi tù do, d©n chñ. ¤ng bÞ b¾t n¨m 1926, ®Õn n¨m 1928 ®­îc th¶ ra. NguyÔn An Ninh tiÕp tôc ho¹t ®éng, ®i vµo quÇn chóng diÔn thuyÕt, cæ ®éng, ®­îc nh©n d©n h­ëng øng kh¸ ®«ng. NguyÔn An Ninh l¹i bÞ b¾t lÇn n÷a cïng víi hµng tr¨m ng­êi kh¸c.

   Vô NguyÔn An Ninh cßn ®ang chê ngµy ra tßa th× nhiÒu vô kh¸c l¹i x¶y ra lµm n¸o ®éng d­ luËn c¶ n­íc, ®Æc biÖt lµ vô ¸m s¸t Batin vµ cuéc khëi nghÜa Yªn B¸i.

Nh÷ng tæ chøc céng s¶n ®Çu tiªn ra ®êi

   Gi÷a lóc kh«ng khÝ chÝnh trÞ trong n­íc ®ang sôc s«i víi nh÷ng cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña c¸c tÇng líp x· héi kh¸c, víi nh÷ng vô b¾t bí, v©y r¸p cña chÝnh quyÒn thùc d©n, ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng §ång chÝ Héi häp §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc ë Hång C«ng tõ 1-5-1929 ®Õn 9-5-1929. Më ®Çu ®¹i héi, ®oµn ®¹i biÓu B¾c Kú do Quèc Anh (TrÇn V¨n Cung) dÉn ®Çu, ®Ò nghÞ thµnh lËp §¶ng Céng s¶n v× tæ chøc Thanh niªn kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu l·nh ®¹o trong t×nh h×nh míi. §Ò nghÞ nµy kh«ng ®­îc ®¹i héi chÊp nhËn. §oµn ®¹i biÓu B¾c Kú bá ®¹i héi ra vÒ, tuyªn bè ly khai ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng §ång chÝ Héi.

   Th¸ng 6-1929, §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng ®­îc thµnh lËp ë B¾c Kú, ph¸t truyÒn ®¬n ra m¾t nh©n d©n. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®¶ng viªn Thanh niªn ®Òu trë thµnh ®¶ng viªn céng s¶n nh­ lµ mét sù ®æi tªn ®¶ng. §¶ng viªn Thanh niªn ph¶i ®­îc xÐt tõng ng­êi mét kÕt n¹p vµo §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng. nh h­ëng cña §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng lan réng nhanh chãng. §Õn cuèi n¨m 1929, §¶ng ®· cã c¬ së, hÖ thèng ë kh¾p ba kú. C¸c tæ chøc quÇn chóng cña §¶ng nh­ Tæng c«ng héi ®á, N«ng héi ®á, Thanh niªn céng s¶n ®oµn, Héi Phô n÷ gi¶i phãng ®­îc x©y dùng. B¸o chÝ bÝ mËt cña §¶ng ph¸t hµnh kh¸ réng. §¶ng ®· b¾t ®Çu l·nh ®¹o mét sè cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n. D­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, mét lÇn n÷a, c«ng nh©n Phó RiÒng l¹i næi dËy (cuèi 1929 - ®Çu 1930), thu hót sù chó ý cña d©n chóng vµ b¸o chÝ.

   Tr­íc ¶nh h­ëng ngµy cµng m¹nh cña §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng, bé phËn cßn l¹i cña tæ chøc Thanh niªn, phÇn lín ë Nam Kú, thµnh lËp An Nam Céng s¶n §¶ng. Nh÷ng ng­êi tiªn tiÕn trong ®¶ng T©n ViÖt, tr­íc trµo l­u c¸ch m¹ng míi, còng tù t¸ch m×nh khái tæ chøc cò, thµnh lËp §«ng D­¬ng Céng s¶n Liªn ®oµn.

   Nh­ thÕ, vµo cuèi n¨m 1929, ®Çu n¨m 1930, ë ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn ba tæ chøc céng s¶n: §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng, An Nam Céng s¶n §¶ng vµ §«ng D­¬ng Céng s¶n Liªn ®oµn. C¶ ba tæ chøc ®Òu ®i vµo c«ng nh©n, n«ng d©n, trÝ thøc yªu n­íc... kÕt hîp l·nh ®¹o ®Êu tranh víi tuyªn truyÒn cho tæ chøc míi.

ý nghÜa cña sù xuÊt hiÖn nh÷ng tæ chøc céng s¶n.
Yªu cÇu cña t×nh h×nh míi.

   Sù xuÊt hiÖn cña ba tæ chøc céng s¶n ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn míi cña phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu n­íc ë ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thËp niªn 20. §Æc biÖt, giai cÊp c«ng nh©n ®· thÓ hiÖn sù gi¸c ngé vÒ vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp m×nh ®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

   Tuy nhiªn, t×nh tr¹ng chia rÏ vÒ mÆt tæ chøc ®ang diÔn ra trong hµng ngò nh÷ng ng­êi céng s¶n. Mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®­îc ®Ò ra lµ ph¶i thèng nhÊt nh÷ng ng­êi céng s¶n ViÖt Nam trong mét ®¶ng céng s¶n duy nhÊt. Cã nh­ thÕ míi thèng nhÊt ®­îc lùc l­îng quÇn chóng, ®Èy sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc tiÕn lªn.

§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi (3-2-1930)

Héi nghÞ thµnh lËp §¶ng

   Héi nghÞ ®· häp ®Çu th¸ng 2-1930 t¹i Hång C«ng (Trung Quèc), d­íi sù chñ täa cña NguyÔn ¸i Quèc ¸i Quèc, ®¹i diÖn cña Quèc tÕ céng s¶n. C¸c ®¹i biÓu ®· ph©n tÝch t×nh h×nh vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng ViÖt Nam, thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i chÊm døt t×nh tr¹ng chia rÏ vµ lËp mét ®¶ng céng s¶n thèng nhÊt cho c¶ n­íc: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi (3-2-1930). Héi nghÞ th«ng qua chÝnh c­¬ng, s¸ch l­îc v¾n t¾t do NguyÔn ¸i Quèc khëi th¶o. ChÝnh c­¬ng, s¸ch l­îc v¾n t¾t tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Héi nghÞ ®· cö ra Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng l©m thêi.

   Nh©n dÞp nµy, NguyÔn ¸i Quèc ra lêi kªu gäi, b¸o tin sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, nªu bËt ý nghÜa quan träng cña sù kiÖn nµy vµ kªu gäi nh÷ng ng­êi c¸ch m¹ng ViÖt Nam gia nhËp hµng ngò ®¶ng chiÕn ®Êu cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc.

LuËn c­¬ng chÝnh trÞ n¨m 1930

   §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam võa ra ®êi ®· dÊy lªn mét cao trµo c¸ch m¹ng s«i næi trong c¶ n­íc. §Ó thèng nhÊt t­ t­ëng vµ hµnh ®éng trong ®¶ng nh»m n©ng cao søc chiÕn ®Êu cña ®¶ng, th¸ng 10-1930, Trung ­¬ng §¶ng ®· häp héi nghÞ lÇn thø nhÊt. Héi nghÞ th¶o luËn vµ th«ng qua LuËn c­¬ng chÝnh trÞ do TrÇn Phó, Tæng BÝ th­ ®Çu tiªn khëi th¶o.

   LuËn c­¬ng x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ ®¸nh ®æ ®Õ quèc Ph¸p lµm cho ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp vµ xãa bá chÕ ®é phong kiÕn, ®em l¹i ruéng ®Êt cho n«ng d©n, tøc lµ nhiÖm vô cña mét cuéc c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ (lóc bÊy giê gäi lµ c¸ch m¹ng t­ s¶n d©n quyÒn). Sau khi hoµn thµnh nhiÖm vô c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ, c¸ch m¹ng ViÖt Nam sÏ chuyÓn sang giai ®o¹n c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

   Lùc l­îng c¸ch m¹ng chñ yÕu lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o. Nh»m tËp hîp mäi lùc l­îng, Héi nghÞ quyÕt ®Þnh thµnh lËp MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt lÊy tªn lµ Héi ph¶n ®Õ ®ång minh §«ng D­¬ng vµ tæ chøc cã quy cñ h¬n nh÷ng ®oµn thÓ quÇn chóng xung quanh §¶ng nh­ C«ng héi, N«ng héi, Thanh niªn céng s¶n ®oµn, Phô n÷...

   Héi nghÞ cßn quyÕt ®Þnh ®æi tªn ®¶ng thµnh §¶ng Céng s¶n §«ng D­¬ng nh»m thÓ hiÖn râ h¬n n÷a mèi liªn hÖ kh¨ng khÝt gi÷a c¸ch m¹ng ba n­íc ViÖt Nam, Lµo, Cam-pu-chia.

ý nghÜa lÞch sö cña sù thµnh lËp §¶ng

   Sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam më ®Çu thêi kú c¸ch m¹ng ViÖt Nam do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o víi mét chÝnh ®¶ng thèng nhÊt theo häc thuyÕt M¸c - Lª-nin.

   ChÝnh c­¬ng, s¸ch l­îc v¾n t¾t vµ LuËn c­¬ng chÝnh trÞ 1930 v¹ch ra cho nh©n d©n ta mét ®­êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n, chÊm døt thêi kú mß mÉm cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, c¸ch m¹ng ViÖt Nam trë thµnh mét bé phËn cña c¸ch m¹ng thÕ giíi.

   Víi nh÷ng ý nghÜa nh­ trªn, sù thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ mét b­íc ngoÆt vÜ ®¹i trong lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam.


Thêi sù  §êi sèng chÝnh trÞ  Kinh tÕ - X· héi  V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang